تامین اجتماعیتعاریف در قانون کارحوزه تامین اجتماعی

کارگاه خانوادگی چیست؟

کارگاه خانوادگی چیست؟

از یک منظر کلی کارگاه‌ها را می‌توان به دو دسته کارگاه خانوادگی و کارگاه عادی دسته بندی نمود، کارگاه‌های عادی همان کارگاه‌هایی هستند که با حضور افراد محتلف شکل می گیرند و دارای شخصیت حقوقی و یا حقیقی هستند و مشمول قانون کار می‌باشند.

اما کارگاه خانوادگی چیست؟ کارگاه‌های خانوادگی تنها دارای شخصیت حقیقی بوده و مشمول قانون کار نمی‌باشند و به محض اینکه به شخصیت حقوقی تبدیل شوند از حالت کارگاه خانوادگی خارج گردیده و مشمول قوانین کار خواهند شد.

کارگاه خانوادگی کارگاهی است که شاغلین در آن فقط از حضور پدر، مادر، همسر و فرزند تشکیل شده باشد و اگر برادر یا خواهر و یا شخصی غیر از افراد مذکور به این جمع اضافه گردد از شرایط کارگاه خانوادگی خارج می‌گردد.

و اما برای درک بهتر مبحث باید به شما بگوئیم تعریف کارگاه چیست؟ طبق تعریف ارائه شده در قانون کار، کارگاه به محلی گفته می‌شود که کارگر در آن به درخواست کارفرما و یا نمایند وی مشغول به کار می‌شود و این تعریف با تعریف دیگری که در ماده 1 قانون تامین اجتماعی ارائه گردیده مشابه است. حال اگر در این کارگاه فقط خویشاوندان درجه یک از طبقه اول (پدر، مادر، همسر و فرزندان کارفرما) مشغول بکار باشند، آن کارگاه خانوادگی اطلاق می‌گردد و اگر فردی به همراه نوه‌اش و یا خواهر و برادرش اقدام به ایجاد یک کارگاه نمایند مشمول قوانین کار خواهد بود.

کارگاه خانوادگی، تعاریف و قوانین مرتبط
کارگاه خانوادگی و تعریف و قوانین مرتبط

عدم شمول قانون کار به کارگاه خانوادگی؟!

همانطور که اشاره شد و در ماده 188 قانون کار نیز عنوان شده است کارگاه‌های خانوادگی مشمول قوانین کار نخواهند شد و از این جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود، مثلا کارگاه‌های مشمول قانون کار باید قواعد مربوط به حداقل و حداکثر ساعت‌های کاری در هفته را رعایت کنند که مطابق قانون ۵ روز در هفته و جمعا ۴۴ ساعت در هفته است و یا اینکه هر ساله کارفرمایان باید مبلغی را نیز تحت عنوان عیدی به کارگران خود بپردازند که در کارگاه‌های خانوادگی این موضوع مطرح نمی‌باشد و همچنین کارکنان این کارگاه‌ها ازبرخی از مزایای قانون کار همچون بیمه بیکاری، کارهای سخت و زیان آور، شکایت کارکنان علیه کارفرما بهره‌مند نخواهند بود.

ضمنا یادآور می‌شود حکم ماده 188 قانون کار مانع انجام تکالیف دیگری که در فصول مختلف، نسبت به موارد مذکور تصریح شده است، نمی‌باشد. یعنی کارگاه خانوادگی یک کارگاه آزاد و بدون تبعیت قوانین نخواهد بود بلکه انجام برخی از تکالیف مندرج در قانون کار برای هر نوع کارگاهی الزامی است. مانند رعایت بهداشت محیط، ایمن‌سازی کارگاه و…

در مورد اینکه چرا کارگاه‌های خانوادگی از رعایت برخی قوانین معاف هستند؟ باید بگوئیم که این یک قانون حمایتی است و برخی از قوانین کارمی‌تواند برای کارگاه‌های خانوادگی که در آغاز مسیر فعالیت اقتصادی خود قرار دارند مانع محسوب شود.

در مورد مدت زمان معافیت کارگاه‌های خانوادگی هم با توجه به اینکه صرفا خانوادگی بودن آن مطرح است بنابراین زمان محدودی برای بهره‌مندی از این معافیت‌ها وجود نداشته و تا زمانی که کارگاه خانوادگی باشد از شمول برخی قوانین معاف خواهد بود

یعنی:

اگر فردی غیر از خویشاوندان درجه یک از طبقه اول (مقلا برادر کارفرما) به کارگاه بپیوندد کارگاه مذکور دیگر یک کارگاه خانوادگی محسوب نمی‌شود

و در نتیجه کارکنان آن با هر نسبتی که با کارفرما داشته باشند همگی مشمول قانون کار خواهند بود و پس از این مرحله، رعایت ساعات کاری در هفته،‌ درخواست و تایید مرخصی‌ها، پرداخت عیدی، دریافت کد کارگاهی، انجام امور مربوط به بیمه و… ضروری بوده و رعایت نکردن آن‌ها تخلف محسوب خواهد شد.

پس تا اینجای کار متوجه شدیم که کارگاه های خانوادگی کدام موارد هستند و معافیت‌های آنان به چه صورت بوده و تا چه زمانی برقرار خواهد بود، در ادامه به مبحث بیمه کارکنان این کارگاه‌ها می‌پردازیم که مرتبط با قوانین تامین اجتماعی بوده و باید توسط کارفرما رعایت شود.

آیا کارگاه خانوادگی از پرداخت حق بیمه معاف می‌باشد؟

کارگاه خانوادگی چیست؟

احتمالا این سوال مهمی است که ذهن شما را نیز درگیر خود نموده باشد. باید بگوئیم همه کارگاه‌ها ملزم به دریافت کد کارگاهی در سازمان تامین اجتماعی و پرداخت حق بیمه تمامی شاغلین در کارگاه می‌باشند، حتی کارگاه‌های خانوادگی. الزاما اینکه یک کارگاه خانوادگی مشمول قوانین کار نمی‌شود دلیلی بر معافیت آن از پرداخت حق بیمه کارکنان نخواهد بود. کارگاه های خانوادگی مشمول پرداخت حق بیمه بوده و تنها به این دلیل که از مزایای بیمه بیکاری بهره‌مند نمی‌شوند از پرداخت 3% حق بیمه بیکاری نیز معاف خواهند بود و می‌بایست 27% حق بیمه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت نمایند که از این میزان 7درصد سهم بیمه شده و 20درصد سهم کارفرما خواهد بود.

کارگاه خانوادگی چیست؟

بهداشت محیط، ایمن‌سازی کارگاه و…

حمید عبدالوند

متخصص حوزه تامین اجتماعی و مالیات - برگزار کننده دوره‌های آموزشی تامین اجتماعی - آماده پاسخگویی رایگان به سوالات کاربران محترم

‫55 دیدگاه ها

  1. سلام
    من ۱۲ سال سابقه بیمه دارم تو گارگاه پدرم .۲تا گارگر غریبه هم اونجا بیمه بودن تا سال ۹۹ از او به بعد فقط من بودم تا۱۴۰۲ پدرم کارگاه رو تعطیل کرد میتونم بیمه بیکاری بگیرم

    1. سلام خیر متاسفانه
      اما تحت شرایطی در آینده و بیکاری از کارگاه دیگر میتوانید

  2. باسلام
    کارگاه ما خانوادگی است و یک نفر را 5 روز در هفته بیمه میخوام بکنم ایااز خانوادگی خارج میشود یا خیر و برای پسرم باید مزایا و بیمه بیکاری لیست بیمه بزنم یا نه ؟

    1. یه نفر غریبه هست با پسرم و نفر جدید سه روز در ماه بیمه دارد؟

  3. آیا در کارگاه خانوادگی که پسر پدر را بیمه کند می بایست مزایای که در حقوق بیان شده حذف گردد؟ منظور مبلغ 20 میلیون ریال هست که در مزایای سال 1402 بیان شده ؟

    1. سلام کارگاه خانوادگی با صلاحدید مالک کارگاه اداره میشه و نیازی به رعاعیت الزامات قانون کار نداره چون خارج از شمول قانون کار هست

      1. ماهم کارگاه خانوادگی داریم . یه نفر غریبه جدید اضافه میشه و بازرس اومده دیده و فقط سه روز در ماه میاد برای بیمه چیکارش کنیم بزنیم یا خیر و بزنیم از خانوادگی خارج میشیم چون هرماه ترک کار میزنیم براش؟

        1. سلام به ازای روزهای اشتغال فرد خارج از خانواده از حالت خانوادگی خارج میشود

  4. سلام و خسته نباشید خدمت شما بزرگوار سوالم این بود که برای اینکه کارگاه از حالت خانوادگی خارج باشد و یکی از کارکنان درجه یک بتواند از بیمه بیکاری استفاده کند . برای نیروی غریبه چقد باید بیمه رد شده باشد؟آیا محدودیتی دارد؟ مچکرم از پاسخ شما

    1. سلام به طور کلی فقط زمانی که کارگر غریبه (خارج از درجه 1 طبقه 1) حضور دارد کارگاه مشمول قانون کار هست و بعد از خروج ایشان از لیست بیمه پردازی کارگاه , مجددا از شمول قانون کار خارج میشود

  5. روز خوش
    اگر در کارگاه خانوادگی برای گرفتن کد کارگاه اقدام نشود و اعضای خانواده بیمه نشوند از طرف اداره بیمه دچار مشکل میشوند؟

  6. سلام وقت بخیر
    اگر شخصی در کارگاه پدرش کار کند و لی توسط پدر بیمه نشود بعدها میتواند بابت بیمه از پدرش شکایت کند؟

  7. سلام من بیمه پرداز در کارگاه خانوادکی هستم اگر دو سال آخر مزایا را بپردازم در میانگین حقوق موثر است یا تاثیری ندارد.

  8. سلام.مادر همسر بنده یه فروشگاه خواروبار تاسیس کرد.زمان فعالیت این فروشگاه ۳۶ ماه بوده.۲۰ماه اول بنده بعنوان کارگر در این مکان فعالیت داشتم.۱۶ ماه مانده فقط دختر و پسرش در لیست بیمه بوده البته در این ۱۶ ماه دو ماه نفر غریبه هم به لیست اضافه شد. شخص غریبه در ۶ ماه آخر به مدت دو ماه به لیست اضافه شد.
    ۲۰ ماه بنده بعنوان شخص غریبه.
    ۱۰ماه بعدفقط دختر و پسر کارفرما.
    ماه ۳۱ و ۳۲ شخص غریبه جدید.
    ۴ماه آخر فقط دختر و پسر کارفرما.
    خواهشمندم راهنمایی کنید، آیا به دختر کارفرما که همسر بنده است بیمه بیکاری تعلق میگیرد.؟
    لطفاً راهنمایی کنید در این اوضاع بد اقتصادی بیمه بیکاری به همسر بنده تعلق میگیرد.
    سپاس از راهنمایی و لطف جنابعالی

    1. سلام در صورتی که شرط حداقل یکسال کارکرد (همزمان با وجود کارگر غریبه) محقق شود مشکلی ندارد

  9. سلام
    ما ی نوشت افزاری داریم که پروانه کسبش به اسم خانممه.با همون مدارک ما برای خانمم کد کارگاه گرفتیم و من تنها در این کارگاه مشغول به کار شدم و حق بیمه پرداخت میکنیم که بیمه بیکاری هم پرداخت میکنیم.
    قبل این من بیمه بیکاری دریافت میکردم تا 1 آذر1401 – بازرس 29 آبان اومد مغازه و شروع به کار من رو 1 آبان زد(البته من اتفاقی اونجا بودم و بهش گفتم که من از 2 آذر میخوام بیام اینجا کار کنم چون مغازه شاگرد داشت و اونموقع میخواست بره).بعداً توی کارتابل کارفرما دیدم که 1 آبان زده و رفتم بهش هم گفتم که برای من 2 آذر شروع به کار باید می زد که گفت ثبت شده
    الان برای ما جریمه اومده که حق بیمه آبان رو باید پرداخت کنید و علاوه بر اون بیمه بیکاری دریافتی رو هم باید برگردونین.یکبارم اعتراض کردیم و امروزم رفتیم گفتن راه دیگه ای نداره باید بدین.
    1- آیا راهی هست که من بتونم این جریمه رو پرداخت نکنم و اثبات کنم که من اونجا کار نمیکردم؟
    2- آیا حق بیمه بیکاری که از ما دریافت می کنن غیر قانونی هست؟ و من میتونم پرداختیهای قبلی رو پس بگیرم؟
    البته امروز مسئول بازرسی کارگاهها که رفته بودیم پیشش گفت که همسر نمیتونه شوهرشو بیمه کنه و بیمه شما غیر مجاز هست و اگه زیاد پیگیر این قضیه جریمه بشین ممکنه همین بیمتون رو هم قطع کنند؟

    1. سلام
      در صورت عدم توجه به دیوان عدالت اداری شکایت کنید.
      کارگاه خانوادگی به کارگاه هایی خطاب میشود که از درجه اول و طبقه اول باشند.
      برای اطلاع:
      طبقه اول: پدر و مادر و اولاد و اولادِ اولاد.

      طبقه دوم: اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن‌ها.

      طبقه سوم: اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آن‌ها.
      با توجه به تعریف امده در ماده 188 قانون کار همسر شما نمیتواند شما را بیمه کند چون مشمول قانون کار نیستید و مشمول ماده 148 قانون کار نیستید مگر اینکه شخصی غریبه و فاقد نسبت درجه 1 طبقه 1 سببی یا نسبی در کارگاه مشغول بکار شود انگاه کارگاه از حالت خانوادگی خارج میشود
      اثبات اینکه شما کارکرد داشته اید که بیمه بیکاری تان قطع شود بر عهده سازمان هست و میتوانید این موضوع را پیگیری کنید…

      1. سلام
        یعنی این بیمه ای که من هستم خلاف قانون بیمه هست؟پس چرا خودشون ثبت نام کردن و گفتن حق بیمه پرداخت کنین؟

        1. متاسفانه در زمانی که سازمان دریافت میکنه زیاد به این مسائل حساسیت ندارند در زمان دریافت تعهد توسط شما هست که با محدودیت مواجه میشین و متاسفانه نمیتونید تعهد بگیرید با حداقل حق بیمه رو پس بگیرید

          1. با این شرایط من چیکار میتونم بکنم؟بهترین کار الان چیه؟

  10. با سلام. ایا مزایای ماهیانه که شامل کارگاه خانوادکی نمیشود. در محاسبه مبلغ بازنشستگی در زمان مستمری بگیر شدن با کارگر دیگری که خانوادگی نمی باشد و مزایا پرداخت کرده. فرقی دارد؟

    1. سلام بطور کلی معیار بازپرداخت مبلغ بازنشستگی میانگین مبلغ بیمه پردازی دو سال آخر هست و تفا تی در این خصوص وجود نداره

  11. من 20 ساله تو کارگاه پدرم کار میکنم و کل اون 27 درصد سهم کارفرما و کارگر رو خودم واریز کردم یعنی کارفرما سهم 20 درصد خودشو نداده من دادم. آیا الان میتونم قانونی اقدام کنم و اون 20 درصدارو به قیمت روز ازش بگیرم؟ ممنون میشم جواب بدین

    1. سلام در صورت وجود اسناد مثبته مبنی بر پرداخت آن توسط خودتان میتوانید موضوع را پیگیری کنید در غیر اینصورت با توجه به اینکه اصل بر پرداخت توسط کارفرماست ادعا شما مردود خواهد شد.

      1. درود بر شما
        منظور از اسناد مثبته چیه چون منم دقیقن همین مشکلو دارم. چطوری با چه مدرکی میشه ثابت کرد که همه حق بیمه رو خودم پرداخت کردم؟

  12. درود بر شما .
    من و شریکم به مدت دو سال هست که یک شرکت تاسیس کردیم و با توجه به این که هر دو ما عضو هیئت مدیره شرکت و سهامدار هستیم ، بیمه کارفرمایی برامون رد شده تو این دو سال و من و شریکم 24سال سابقه از قبل ( بیمه اجباری – کارمند بودیم) رو هم داریم . برای بیمه کارفرمایی با سابقه بالای ده سال ، حقوق پایه رو خود سازمان تامین اجتماعی تعیین میکنه که برای ما حدود 4 میلیون تومن رد میشه بعد از 26 سال سابق کاری . میخواستم از خدمتتون بپرسم که چه راه کاری هست تا ما بتونیم حق بیمه بیشتری بدیم با توجه به این که باز نشستگی مون هم نزدیک هست؟
    ممنون میشم اگر راه نمایی بفرمایید.

    1. سلام تنها راه که البته قانونی نیست، واریز بیمه ار کارگاه دیگر بصورت اجباری س

      1. خیلی ممنونم . لطف کردین.
        اگر ما شرکت رو رسما انتقال بدیم به نام همسرانمون و خودمون تو همین شرکت به عنوان کارمند بیمه اجباری رد کنیم ، مشکلی پیش نمیاد ؟ با توجه به اینکه تا حالا از همین کارگاه بیمه کارفرمایی برامون رد می شده .

        1. سلام طبیعتا با انتقال مالکیت کارگاه میتوانبد به عنوان کارگر بیمه رد کنید که البته بازرس تامین اجتماعی میتونه موضوع رو گزارش کنه

  13. با سلام کارگاه ما ازسال ۸۶ تا ۱۴۰۱ خانوادگیه و ازاین به بعد حاضریم سه درصد بیشتر پرداخت کنیم که خانوادگی نباشد که از قانون سختی کار در آینده استفاده کنیم آیا امکانش هست یا حتما باید شخص غریبه ای به لیست اضافه کنیم ؟

    1. سلام حتما باید برای شخصی غیر از اقوام درجه اول طبقه اول بیمه براش رد بشه

  14. سلام ببخشید کارفرمای من مادرم بوده ، در سال‌های ۹۵ تا ۹۸ ، ۲۱۴ روز حق بیمه ی من رو نریخته و حق بیمه ی ماه ها رو کامل نمی ریخته ، من هم نمی دانستم ، ليست بیمه با ارقام قانون کار رد می‌شده، آیا راهی بجز شکایت وجود دارد ، چون کارفرما مادرم می باشد ، دوست ندارم ازش شکایت کنم ؟

  15. سلام، همسر من یک کارگاه دارد که در آن پرسنل غریبه کار میکرده و میکنند، از حدود 2 سال پیش منهم در این کارگاه مشغول کار شدم و بیمه تامین منهم در لیست همین کارگاه ثبت و پرداخت میشه. سوال من اینجاست که مدتی که من در کارگاه همسرم مشغول هستم و سابقه بیمه دارم آیا به درستی در سوابق بیمه من محسابه میشه یا اینکه محدودیت یا منعی وجود داره؟

  16. سلام
    همسرمن در سال۷۹ کد کارگاه از تأمین‌اجتماعی گرفته ودر همان زمان سه نفر غریبه را در کارگاه خود بیمه کرده از سال ۸۱ من در کارگاه وی مشغول به کار و بیمه کامل پرداخت کردم بعداز ۲۰سال پرداخت حق بیمه و بیمه بیکاری می خواهم با۲۰سال بیمه و۴۲سال سن(من الان۵۱سال دارم) بازنشسته شم ولی متأسفانه می گویند شامل شما نمی شود لطفاً راهنمایی کنید

  17. سلام.بنده کارگاه خانوادگی دارم.برای اینکه ازخانوادگی خارج بشیم میتونیم فقط یک ماه کارگرغریبه استخدام کنیم وبعدش اخراجش کنیم که بتونیم ازخانوادگی خارج بشیم وازسختی کاراستفاده کنیم

  18. برادرم در اداره مغازه پدرم کمک میکند و پدرم برای او بیمه اختیاری تامین اجتماعی پرداخت میکند و وی دارای دفترچه خدمات درمانی نیروهای مسلح نیز است (به واسطه شغل پدرم: نظامی بازنشسته). آیا قانونی در تامین اجتماعی وجود دارد که پدرم را مجبور به بیمه کارفرما- کارگری برای برادرم نماید؟

    1. سلام با توجه به اینکه کارگاه خانوادگی هست و از شمول قانون کار خارج میباشد (در صورت عدم کارکرد فرد فاقد نسبت درجه 1 طبقه 1 در کارگاه) لذا تامین اجتماعی امکان اعمال ماده 148 که همون بیمه اجباری هست رو ندارد

      1. سلام چجوری میتونم تلفنی باهاتون ارتباط بگیرم سوال داشتم باید حتما وقت مشاوره بگیرم لطفا پاسخ بدید

  19. پسرم تنها کارگر من در کارگاه من است. در ماه گذشته یک کارگر استخدام کرده ام. الان میخوام لیست بیمه رد کنم. باید برای پسرم حق مسکن و خواروبار و همچنین بیکاری رو رد کنم؟

    1. سلام با ورود کارگر غریبه به کارگاه ، این کارگاه از حالت خانوادگی خارج شده و برای پسرتون باید مثل سایر کارگران حق بیمه رد کنید

  20. سلام کارگاه ما خانوادگی ولی حق بیمه بیکاری رو پرداخت میکردم حالا میشه از مزایای بیمه بیکاری استفاده کرد ؟

    1. سلام خیر کارگاه های خانوادگی امکان
      استفاده از بیمه بیکاری را ندارند.

  21. باسلام وعرض ادب واحترام خدمت شما استاد گارمی مطالب منتشر شده بسیارعالی ومفید بوده اط شما بابت این زحمات متشکرم

    1. سلام
      ممنون
      خوشحال هستیم که توانستیم رضایت نگاه شما را جلب کنیم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا