شرایط کار (بخش اول - حق السعي، مزد ثابت و مبنا)

شرایط کار (بخش اول – حق السعي، مزد ثابت و مبنا)
مبحث اول از فصل سوم قانون کار به موضوع حق السعی، مزد ثابت و مبنا، شرایط تعیین حداقل مزد، حقوق کارفرما در مقابل کارگر، ماموریت و طرح طبقه بندی مشاغل میپردازد.

تعریف حق السعی

مستند به ماده 34 قانون کار کلیه دریافتیهای قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق، کمک عائله مندی (موضوع ماده 86 قانون تامین اجتماعی)، هزینه های مسکن (موضوع ماده واحده قانون اصلاح قانون طبقه بندی مشاغل و برقراری کمک هزینه مسکن کارگری مصوب 27/01/59 شورای انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1370)، خواربار (موضوع مصوبه شماره 62602 مربوط به کمک هزینه مسکن و خواربار مصوب 07/07/57 هیات وزیران)، ایاب و ذهاب، مزایای غیرنقدی، پاداش افزایش تولید (موضوع ماده 47 قانون کار)، سود سالانه و نظایر آنها را دریافت می نماید حق السعی می نامند.

لیه وجوه نقدی یا غیر نقدی و یا مجموع آنها که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می شود را مزد می نامند. نکته حائز اهمیت در خصوص مزد این است که صرفا وجوه نقدی شامل مزد نبوده بلکه چنانچه در مقابل انجام کار وجوه غیر نقدی که دارای مالیت باشد پرداخت گردد هم آنرا بخشی از مزد می گویند. البته مشروط به اینکه ارزش نقدی مال غیر نقدی منصفانه و معقول باشد (موضوع ماده 40 قانون کار) و هم اینکه مستند به ماده 42 قانون کار کارفرما صرفا میتواند مازاد بر حداقل مزد را به شکل غیر نقدی آن هم با توافق کارگر طبق قرارداد بپردازد.

کلیه وجوه نقدی یا غیر نقدی و یا مجموع آنها که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می شود را مزد می نامند.

نکته حائز اهمیت در خصوص مزد این است که صرفا وجوه نقدی شامل مزد نبوده بلکه چنانچه در مقابل انجام کار وجوه غیر نقدی که دارای مالیت باشد پرداخت گردد هم آنرا بخشی از مزد می گویند.

البته مشروط به اینکه ارزش نقدی مال غیر نقدی منصفانه و معقول باشد (موضوع ماده 40 قانون کار) و هم اینکه مستند به ماده 42 قانون کار کارفرما صرفا میتواند مازاد بر حداقل مزد را به شکل غیر نقدی آن هم با توافق کارگر طبق قرارداد بپردازد.

چنانچه مزد با ساعات انجام کار مرتبط باشد (مزد ساعتی) چنانچه بر اساس میزان انجام کار یا محصول تولید شده باشد (کارمزد) و چنانچه بر اساس محصول تولید شده و یا میزان انجام کار هر دو در زمان معین باشد (کارمزد ساعتی) می نامند.

که ضوابط این قبیل مزدبری (مزد ساعتی، کارمزد، کارمزد ساعتی) مشتمل بر 30 ماده و 5 تبصره از طرف شورای عالی کار پیشنهاد و مورخ 19/11/70 به تصویب وزیر کار رسید.

مزد ثابت و مزد مبنا

در کارگاههای که طرح طبقه بندی مشاغل را اجرا کرده اند مزد گروه و پایه، مزد مبنا را تشکیل میدهد و در کارگاههایی که دارای طرح طبقه بندی مشاغل نیستند مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل را مزد ثابت می نامند.

در کارگاههای که طرح طبقه بندی مشاغل را اجرا کرده اند مزد گروه و پایه، مزد مبنا را تشکیل میدهد و در کارگاههایی که دارای طرح طبقه بندی مشاغل نیستند مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل را مزد ثابت می نامند.

بطور کل در خصوص مزد (چه ثابت چه مبنا) کلیه پرداختیهایی نیز که بواسطه و تبع آن شغل پرداخت میگردد داخل در مزد ثابت یا مبنا محسوب میشود.

بطور مثال فوق العاده سرپرستی یا سختی کار از آنجاییکه به تبع شغل میباشد داخل در مزد مبنا در کارگاههای دارای طرح و مزد ثابت در کارگاههای فاقد طرح منظور می گردد.

ولیکن مزایای رفاهی و انگیزشی از قبیل حق مسکن، بن کارگری و حق اولاد داخل در مزد ثابت و مبنا محسوب نمی گردد.

مزد بایستی در دوره های مرتب با وجه نقد یا در صورت رضایت طرفین بوسیله چک در پایان روز، هفته یا پانزده روز یکبار به نسبت کارکرد به کارگر پرداخت گردد و چنانچه پرداخت مزد بصورت ماهانه باشد آنرا حقوق می نامند.